TS.DS. Nguyễn Hữu Đức
(Trường Đại học Y Dược TP.HCM)
Khó tiêu đầy bụng (dyspepsia) là triệu chứng cảm thấy no hơi, nặng bụng, no lâu, chán ăn, nóng rát vùng thượng vị, khó chịu do có sự tích khí trong đường tiêu hóa, do TIÊU HÓA KHÔNG TỐT, THỨC ĂN BỊ Ứ ĐỌNG Ở DẠ DÀY.
Phân loại : Rối loạn tiêu hóa (RLTH) giống loét, RLTH kiểu hồi lưu, RLTH kiểu rối loạn vận động, RLTH không đặïc hiệu.
Cần phân biệt:
· Rối loạn tiêu hóa chức năng: thăm dò cận lâm sàng không phát hiện bệnh thực thể.
· Rối loạn tiêu hóa thực thể: đã có bệnh lý ở đường tiêu hóa.
Nguyên nhân thông thường:
- Thói quen ăn uống : chế độ ăn quá nhiều xơ, tinh bột hoặc bữa ăn có quá nhiều chất béo hoặc gia vị. Ăn quá mau, nhai không kỹ, khi ăn uống nhiều nước.
- Lạm dụng rượu, càphê, thuốc lá làm tăng acid dịch vị.
- Nuốt nhiều không khí : Người có tâm trạng bồn chồn, lo lắng hay nuốt nhiều không khí trong và giữa những bữa ăn, trẻ bú không được cho ợ hơi.
- Hệ tiêu hóa yếu kém :
Ø Thiếu dịch , men tiêu hóa (pancreatin).
Ø Rối loạn nhu động đường tiêu hóa (rối loạn vận động DD-tá tràng, trào ngược DD-thực quản))
Ø Không dung nạp lactose có trong sữa.
Ø Thiếu mật hoặc sự tống mật không tốt.
Ø Stress.
Nguyên nhân bệnh lý:
- Hệ tiêu hóa: viêm lóet DD-TT (Helicobacter pylori), viêm thực quản hồi lưu, bệnh gan mật.
- Rối loạn chuyển hóa: đái tháo đường, cường giáp, suy giáp.
- Do dùng thuốc: kháng sinh, NSAID, thuốc dãn phế quản…
80% nghười cao tuổi có bệnh thực thể (33% bị ung thư), 62% người trẻ có bệnh thực thể.
THẠM DÒ CẬN LÂM SÀNG: x-quang, nội soi, xét nghiệm ( NFS-VS, ion đồ, đường huyết, calci huyết, urê huyết, creatinin huyết, lipid huyết, AST, ALT, g-GT, phosphatase kiềm, amylase huyết…)
Lưu ý: Sữa đổi cách ăn uống : ăn chậm, nhai kỹ tránh dùng nhiều thực phẩm khó tiêu, không lạm dụng rượu, thuốc lá , gia vị kích thích.
Trên 45 tuổi, dùng thuốc hơn 1 tuần không cải thiện nên đi khám bệnh.
THUỐC UỐNG SAU BỮA ĂN (1 GIỜ):
v Thuốc là chất hấp thụ khí : CARBOPHOS, SMECTA.
v Thuốc chứa chất chống đầy hơi SIMETHICONE: PEPSAN, SILIGAZ, MAALOX PLUS, MYLANTA II, KREMIL-S, SIMELOX...
v Thuốc dạng sủi bọt: NORMOGASTRYL, ORTHOGASTRIN, ALKA-SELTZER.
THUỐC UỐNG TRƯỚC BỮA ĂN: thường 3 lần/ngày
v Thuốc điều hòa nhu động: METOCLOPRAMID (PRIMPERAN), DOMPERIDON (MOTILIUM-M), CISAPRID (PREPULSID)
v Thuốc là men tiêu hóa: Các men tiêu hóa (enzymes digestives) cũng là thuốc giúp tiêu hóa , được chiết xuất từ các cơ quan súc vật heo, bò, được trình bày trong các chế phẩm hỗn hợp gồm nhiều loại enzym. Nên uống ngay trước hoặc cùng với bữa ăn .
- ENZYM dịch tụy (ALIPASE, FESTAL, PANCRÉALASE, NÉO-PEPTIN)
- AMYLODIASTASE THÉPÉIER (AMYLASE từ mầm ngũ cốc)
- ASKENZYME LALEUF ( môi trường cấy các chủng chọn lọc Aspergillus aureus)
v Thuốc là mật hoặc làm tăng tiết mật: (còn trị táo bón)
- Mật: Déchophyline, Spasmenzyme, Biliflurine.
- Thuốc lợi mật (cholérétiques) : có tác dụng tăng sản xuất mật bằng cách kích thích tế bào gan tiết ra mật.
Trị dầy bụng, chậm tiêu, táo bón, giải độc gan.
Nên uống ngay trước bữa ăn.
CCĐ: suy gan, tắt nghẽn đường mật.
- Artichoke : chiết xuất từ Cynara scolymus L.Compositae và bào chế thành cao lỏng hay cao mềm, chứa loạt chất Cynarin có tác dụng tăng tiết mật . làm giảm nhẹ cholesterol - máu, còn có tác dụng lợi tiểu nhẹ ( Chophytol, Phytol, B.A.R )
- HYMECROMON (CANTABILINE)
- ANETHOL TRITHION (SULFARLEM, SULFARLEM-CHOLIN)
- NÉBULISAT DE FUMETERRE (ODDIBIL)
- CYCLOVALON (VANOLONE, VANLLONE INFANTILE)
- CYCLOBUTYROL (HÉBUCOL)
- ACID DIMECROTIC (DẠNG MUỐI Mg : HÉPADIAL)
- Thuốc thông mật : (Cholagogues)
Không ảnh hưởng đến tế bào gan và khả năng sản xuất mật mà có tác dụng kích thích làm túi mật co bóp, dãn nở ống dẫn mật để tống mật có sẵn vào ruột .
- NATRIUM THIOSULFAT (HYPOSULFÈNE, SAGOFÈNE)
- SORBITOL (SORBITOL DELALANDE,).
@ medinet
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét