HIV - Đường lây và cách phòng ngừa

HIV có ở trong máu, tinh dịch/tinh trùng, dịch âm đạo và sữa mẹ. Bởi vậy, nó chỉ có thể lây truyền từ người này sang người khác khi một trong bốn loại dịch tiết trên của một người nhiễm HIV đi vào được bên trong cơ thể của một người chưa bị nhiễm...

HIV lây truyền như thế nào?

Con đường lây nhiễm dễ nhất là khi virut HIV của người nhiễm đi trực tiếp vào máu của người chưa nhiễm. Ví dụ sử dụng chung kim tiêm và xi lanh với người nhiễm hay qua truyền máu có HIV.

HIV có thể lây truyền qua hành vi tình dục. Hành vi quan hệ tình dục qua đường hậu môn không được bảo vệ với bạn tình nhiễm HIV/AIDS dễ làm lây lan nhất. Niêm mạc trực tràng rất mỏng manh, rất dễ bị trầy xước  hoặc tổn thương khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn. Lúc này những tổn thương sẽ là cửa mở cho các loại STI (các bệnh lây truyền qua đường tình dục) và HIV có trong tinh dịch của người này xâm nhập vào máu người khác - trong trường hợp hai người quan hệ tình dục không bảo vệ. Quan hệ tình dục qua đường hậu môn vì thế có nguy cơ lây nhiễm STI và HIV cao. Người nhận tinh dịch trong quan hệ hậu môn gặp nguy cơ cao hơn so với người cho.

Tiếp theo là quan hệ đường âm đạo không bảo vệ. Mặc dù nguy cơ thấp hơn so với quan hệ qua đường hậu môn nhưng quan hệ đường âm đạo là đường lây HIV phổ biến nhất trên thế giới. Cơ hội của một người nam đã nhiễm HIV lây truyền HIV cho bạn tình nữ chưa nhiễm là lớn hơn chiều ngược lại vì vùng niêm mạc trong âm đạo người nữ, nơi virut xâm nhập vào cơ thể có diện tích lớn hơn và dễ bị tổn thương hơn so với vùng quy đầu dương vật.

Xác suất lây qua quan hệ đường miệng thấp hơn nhiều. Đã có một số bằng chứng khẳng định HIV có thể lây qua quan hệ tình dục đường miệng nhưng khả năng này rất ít. Việc lây nhiễm chỉ có thể xảy ra khi người đó đang bị chảy máu lợi hoặc có vết thương trong miệng, và nguy cơ mắc bệnh ở người nhận cao hơn người cho. Tuy nhiên, những loại STI khác như chlamydia, lậu, herpes và giang mai  rất dễ lây truyền qua tình dục đường miệng.

HIV cũng lây từ bà mẹ có HIV dương tính sang con trong giai đoạn mang thai, lúc sinh nở hoặc khi cho con bú.

Làm gì để không bị nhiễm HIV?

HIV chưa có thuốc chữa. Đây là lý do vì sao phòng tránh lây nhiễm HIV lại trở nên cực kỳ quan trọng. Vậy cần làm gì để không lây nhiễm HIV:

Không quan hệ tình dục (giao hợp âm đạo, đường miệng, hậu môn). Đây là một phương pháp phòng tránh HIV khá hữu hiệu. Nhưng đối với nhiều người đây không phải là giải pháp khả thi vì quan hệ tình dục là một phần trong cuộc sống.

Nếu bạn có đời sống tình dục cần:

- Chung thủy từ cả hai phía (khi biết chắc cả hai không bị nhiễm HIV). Chung thủy vốn là một đức tính mà người Việt Nam ta hằng coi trọng. Dù không xét đến khía cạnh đạo đức thì cũng có thể thấy rõ chung thủy là một điều mang lại nhiều ích lợi. Ở thời đại hiện nay, chung thủy không những bảo vệ hạnh phúc lứa đôi mà còn có thể bảo vệ sức khỏe con người. Nếu có vợ, chồng hay người yêu, bạn càng nên coi trọng hơn nữa việc chung thủy.

 Các đường lây truyền HIV.

- Dùng bao cao su trong mỗi lần quan hệ tình dục: bao cao su có thể coi là “vệ sĩ” nếu ta dùng bao cao su và dùng đúng cách. Nó giúp ta tránh được HIV và bao nhiêu rắc rối khác, trong đó có cả các bệnh lây truyền qua đường tình dục.  Lý do đơn giản nhất cần phải dùng bao cao su là ta không thể biết người khác có nhiễm HIV hay không, thậm chí người nhiễm HIV rất có thể cũng không biết mình bị nhiễm. Vì thế, nếu bạn có quan hệ tình dục thì hãy nhớ một điều vô cùng quan trọng là: Bạn có thể đảm bảo không lây nhiễm HIV bằng cách luôn luôn dùng bao cao su.

- Không dùng chung kim tiêm hay xi lanh (nếu bạn là người nghiện chích ma tuý).

Những hành vi không làm lây nhiễm HIV

- Hôn và ôm: những hành vi này  không làm cho virut từ máu hoặc tinh dịch của người nhiễm xâm nhập vào cơ thể của người kia được.

- Muỗi đốt: HIV không tồn tại lâu bên ngoài cơ thể con người. Ngoài ra muỗi không hút máu của người này và nhả vào cơ thể của người kia - chúng hút máu và "tiêu hoá" máu. Chữ "H-Human" trong HIV có nghĩa là "người". Như vậy virut chỉ có thể sống được trong cơ thể người mà thôi.

- Dùng chung bồn tắm với người nhiễm HIV: Vì dịch tiết của người nhiễm không thể đi vào cơ thể  người không nhiễm qua bồn tắm được.

- Dùng chung bàn chải răng với người nhiễm HIV: Hầu như chưa bao giờ xảy ra tình trạng nhiễm HIV do dùng chung các vật dụng trong gia đình. HIV không thể tồn tại lâu bên ngoài cơ thể con người. Sau khi ra khỏi cơ thể của người nhiễm, virut phải tìm cách đi vào cơ thể người khác ngay thì mới sống được - điều này không thể xảy ra nếu không có quan hệ tình dục hoặc sử dụng chung bơm kim tiêm.

- Dùng chung dao cạo râu và các vật dụng sắc nhọn khác: Trên lý thuyết, nếu có máu tươi dính vào dụng cụ sắc nhọn và ngay sau đó dụng cụ này được một người không nhiễm sử dụng hoặc người này bị đâm ngay thì nguy cơ lây nhiễm có thể xảy ra. Tuy nhiên trên thực tế, chưa ai bị nhiễm theo cách này. Nhưng để an toàn chúng ta nên khuyên người nhiễm không dùng chung dao cạo râu với người khác.

- Các tiếp xúc thông thường khác: tất cả các kiểu tiếp xúc thông thường như cùng ăn uống, mặc chung quần áo, bơi chung bể bơi, ở cùng nhà, ngủ chung giường (tất nhiên là không quan hệ tình dục), làm việc cùng cơ quan, dùng chung nhà vệ sinh, cắt tóc… không làm cho ai bị nhiễm HIV. 

BACSI.com (Theo SKDS)