Bàng quang hoạt động quá mức

Nguồn eMedicineHealth
1nguoiviet chuyễn ngữ


Tổng quát

Hoạt động quá mức của bàng quang (OAB) với biểu hiện đặc thù là tiểu không tự chủ không tự nguyện gây mất kiểm soát bàng quang và đôn đốc việc đi tiểu. Điều này thường gây ra bởi các cơn co thắt bất thường của các cơ của bàng quang (chủ yếu là detrusor cơ), kết quả là một thôi thúc bất ngờ không kiểm soát được đi tiểu (gọi là cấp bách tiết niệu), thực tế có hoặc không có nước tiểu, hoặc thậm chí chỉ một lượng nhỏ nước tiểu đang có trong bàng quang vẫn mắc tiểu.

Bàng quang hoạt động quá mức cũng có thể  kết hợp với việc đi tiểu thường xuyên ( tần số) và đi tiểu ban đêm (nocturia). OAB không phải là nguyên nhân duy nhất cho những triệu chứng này, khả năng khác bao gồm như nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh tiểu đường, sử dụng thuốc như thuốc lợi tiểu , bệnh tiền liệt tuyến, ung thư bàng quang, hoặc viêm bàng quang (đau vùng chậu, số lần đi tiểu, và tính cấp bách).

Một loại khác tiểu không tự chủ được gọi là không kiểm soát do căng thẳng, mà kết quả từ sự yếu kém của các cấu trúc cơ vòng và các cấu trúc khác để giữ cho nước tiểu không ra khỏi bàng quang. Hơn nữa, nước tiểu tràn ra ngoài không kiểm soát cũng có thể là kết quả do tích lũy quá nhiều lượng nước tiểu trong bàng quang.

Bàng quang hoạt động quá mức có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng nó phổ biến nhất trong người cao tuổi. các cuộc điều tra gần đây cho thấy một tỷ lệ 10% -20% trong dân số trên 40 tuổi có  tương tự ở đàn ông so với phụ nữ. Tuy nhiên, nam giới có xu hướng cao hơn so với phụ nữ.



Mặc dù hoạt động quá mức bàng quang là một tình trạng lành tính, Tuy nhiên , nó tác động đến chất lượng cuộc sống của những người bị bệnh. Sợ hãi và bối rối vì cấp bách đi tiểu và không kiểm soát xãy ra trong gia đình và tbạn bè có thể dẫn đến cách ly xã hội, trầm cảm.Thành viên gia đình của người cao tuổi với OAB thường nên hỗ trợ người thân của mình đi vệ sinh, làm sạch, vệ sinh, và hổ trợ tâm lý.


Nguyên nhân 

Bàng quang bao gồm các dây thần kinh, cơ, mô liên kết. Cơ quan trọng nhất trong bàng quang là cơ detrusor. Trong trường hợp bình thường, khi bàng quang đầy nước tiểu, nó có thể căng ra để giữ nước tiểu. Khi khối lượng trong bàng quang đạt gần 300 cc, sự căng này kích thích vào trong thành bàng quang làm kích hoạt phản ứng thần kinh để bắt đầu tiểu tiện . Điều này dẫn đến phản ứng làm nới lỏng  cơ thắt ở cổ của bàng quang và gây co cơ detrusor để đi tiểu . Phản ứng này có thể thay đổi tự nguyện của cá nhân để tránh đi tiểu, nếu nó đến không đúng thời gian hoặc địa điểm.


Hoạt động quá mức bàng quang có thể do rối loạn chức năng của các dây thần kinh hoặc các cơ trong bàng quang, thường nhất là rối loạn chức năng của cơ detrusor. Trong OAB, detrusor có thể hợp đồng không phù hợp bất kể nước tiểu nhiều hay ít được lưu giữ trong bàng quang, vì thế mà gây kích thích quá mức cơ detrusor.


Điều kiện thông thường như thận , đường tiết niệu nhiễm trùng và sỏi bàng quang, hoặc các khối u bàng quang cũng có thể gây ra hoạt động quá mức của cơ detrusor, dẫn đến bàng quang hoạt động quá mức.


Một số điều kiện ở hệ thống thần kinh có thể làm tăng tính nhạy cảm để gây bàng quang hoạt động quá mức. Các điều kiện này bao gồm các bệnh thần kinh trong tiểu đường, đột quỵ, bệnh động mạch xơ cứng, tổn thương tủy sống, mất trí nhớ, và bệnh Parkinson.

Đôi khi không phát hiện được nguyên nhân gây cho bàng quang hoạt động quá mức . Điều này được gọi là bàng quang hoạt động quá mức  tự phát .


Yếu tố nguy cơ


Các yếu tố nguy cơ phổ biến nhất cho bàng quang hoạt động quá mức tăng theo tuổi tác. Khoảng 20% ​​người trên 70 tuổi báo cáo có bàng quang hoạt động quá mức.

Sau đây là các yếu tố nguy cơ phổ biến cho bàng quang hoạt động quá mức:
Bệnh tiểu đường

Đột quỵ

Động mạch xơ cứng

Bệnh Parkinson

Tâm thân

Bệnh béo phì

Mang  thai nhiều lần

Phẫu thuật tuyến tiền liệt

Chấn thương tủy sống

 phẫu thuật vùng chậu

Chủng tộc và giới tính không được coi là yếu tố nguy cơ chính cho bàng quang hoạt động quá mức.


Các triệu chứng và dấu hiệu bàng quang

Các dấu hiệu của OAB là tiểu khẩn cấp, một thôi thúc đột ngột để đi tiểu  có thể khó kiểm soát. Tiểu không kiểm soát không phải là một triệu chứng xác định của bàng quang hoạt động quá mức, nhưng nó có thể xảy ra như là kết quả của tính cấp bách. Tiểu không kiểm soát có xu hướng phổ biến hơn ở phụ nữ kèm với OAB so với nam giới.


Các triệu chứng khác của bàng quang hoạt động quá mức là đi tiểu thường xuyên (đi tiểu nhiều hơn tám lần trong 24 giờ mà không có bất kỳ lý do khác, chẳng hạn như dùng thuốc lợi tiểu) và đi tiểu vào ban đêm hoặc nocturia (thức dậy ít nhất hai lần vào giữa đêm để đi tiểu).

Khi nào cần phải điều trị bàng quang hoạt động quá mức

Cá nhân người bệnh có thể chọn bác sĩ  tiết niệu để được đánh giá về tình trạng này. Những bệnh lý khác có thể giống các hội chứng bàng quang hoạt động quá mức, và cần phải được đánh giá và điều trị thích hợp. Ngoài ra, có các xét nghiệm có thể được thực hiện bởi để xác định các vấn đề cơ bản và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này.


Chẩn đoán

Việc chẩn đoán bàng quang hoạt động quá mức có thể được nghi ngờ dựa trên bệnh sử và than phiền của bệnh nhân. Khai thác bệnh sử và khám thực thể cò thể xem xét các loại thuốc và các triệu chứng thường cung cấp những đầu mối quan trọng trong việc tiến tới thực hiện chẩn đoán bàng quang hoạt động quá mức. Khám phụ khoa ở phụ nữ và khám tuyến tiền liệt ở nam giới là rất quan trọng trong đánh giá bàng quang hoạt động quá mức.

Xét nghiệm Máu cơ bản và phân tích nước tiểu có thể bổ sung cho bệnh sử và khám thực thể. Thông thường, hóa học máu và các xét nghiệm chức năng thận để đánh giá các vấn đề về trao đổi chất, như bệnh tiểu đường. Phân tích nước tiểu cũng hữu ích để đánh giá đối với bất kỳ nhiễm trùng nước tiểu hoặc rối loạn đường tiểu và thận khác. Đôi khi các nghiên cứu tế bào học nước tiểu có thể được thực hiện để xem  có tế bào ung thư có mặt trong nước tiểu gợi ý ung thư bàng quang..

Một thử nghiệm hữu ích trong việc đánh giá OAB là Đo thể tích nước tiểu tồn lưu: (PVR). Điều này đòi hỏi phải đo lượng nước tiểu trong bàng quang sau khi tiểu tiện bằng cách sử dụng siêu âm hoặc bằng cách đặt một ống thông vào bàng quang qua niệu đạo.


Điều tra thêm các triệu chứng tiết niệu bằng cách thực hiện phép đo Niệu động học(urodynamic.) Xét nghiệm này có thể cung cấp những hoạt động cơ detrusor bằng cách đo áp lực trong bàng quang


Điều trị 


Điều trị OAB có thể được phân thành ba loại; điều trị không dùng thuốc hoặc điều trị hành vi, liệu pháp y tế, và hiếm khi, phẫu thuật điều trị. Nhìn chung, sự kết hợp của các liệu pháp hành vi và  thuốc đã được chứng minh là có hiệu quả hơn trong điều trị OAB hơn so với điều trị đơn độc.


Tự chăm sóc tại nhà


Hành vi trị liệu cho OAB có thể được thực hiện tại nhà một cách an toàn. Bao gồm  các bước sau:

Giáo dục

Tập bàng quang

Thay đổi chế độ ăn uống  và phong cách sống

Vật lý trị liệu các cơ vùng chậu

Giáo dục liệu pháp hành vi bao gồm sự hiểu biết nguyên nhân và yếu tố nguy cơ , nhận biết các triệu chứng, và thực hiện  kế hoạch điều trị đầy đủ.

Luyện tập Bàng quang đòi hỏi phải thực hiện theo lịch trình đầy đủ và có kỷ luật, không bỏ khoảng thời gian thường xuyên. Loại hình luyện tập này giúp kiểm soát nước tiểu bình thường, làm giảm số lần đi tiểu, tăng khả năng bàng quang , cải thiện sự tự tin bệnh nhân, và giảm giai đoạn tiểu không kiểm soát.

Phong cách sống và thay đổi chế độ ăn uống có thể đóng một vai trò quan trọng trong điều trị bàng quang hoạt động quá mức. Những thay đổi bao gồm những thứ như hạn chế lượng chất lỏng, thức uống có caffein, nước ngọt có ga, và rượu, vì chúng có thể làm tăng đi tiểu.

Vật lý trị liệu các Cơ sàn chậu (PFMT) liên quan đến các bài tập để cải thiện chức năng và sức mạnh của các cơ bắp của sàn chậu và cơ thắt vùng tiết niệu. Những bài tập này, chẳng hạn như các bài tập Kegel, được cho là có thể ức chế sự co thắt không tự nguyện của các cơ detrusor, do đó làm giảm sự thúc dục để đi tiểu. Họ có thể được thực hiện từ 30 đến 80 lần mỗi ngày trong khoảng 8 tuần trước khi nhận thấy kết quả đáng kể.

Phản hồi sinh học là kỹ thuật sử dụng để nâng cao nhận thức nhằm hợp đồng với các cơ vùng chậu trong quá trình bị bệnh. Đây có thể được kết hợp với các bài tập cơ vùng chậu.


trị liệu hành vi đã được khuyến cáo như điều trị ưu tiên cho bàng quang hoạt động quá mức và không kiểm soát nói chung của Third International Consultation on Incontinence cũng như the Agency for Health Care Policy and Research

 Đối với nhiều người cao tuổi, đặc biệt là những người có bệnh mất trí nhớ hoặc các vấn đề thần kinh khác, thực hiện và tuân thủ các phương pháp điều trị có thể rất khó khăn và không thực tế.

Thuốc 

Các nhóm phổ biến nhất dùng để điều trị bàng quang hoạt động quá mức là các thuốc kháng acetylcholin. Những thuốc này làm việc bằng cách làm giảm hoạt động và thư giãn các cơ detrusor. Như cùng một nhóm, chúng có tác dụng phụ tương tự, bao gồm khô miệng, nhìn mờ, táo bón, và lú lẫn, đặc biệt là ở người cao tuổi. Các thuốc này cho OAB cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ kê toa.


Sau đây là các thuốc kháng acetylcholin được sử dụng cho OAB:


Oxybutynin (Ditropan)  2-3 lần trong ngày. Ditropan XL,  mỗi ngày một lần. Ngoài ra còn có một hình thức là miếng dán, miếng dán hoặc oxybutynin Ditropan (Oxytrol), có thể được đặt trên da một hoặc hai lần mỗi tuần.

Tolterodine (Detrol) sản xuất ít khô miệng , ít tác dụng phụ và có thể được thực hiện 2 lần trong ngày. Các loại  Detrol LA, mỗi ngày một lần.

Solifenacin (VESIcare) cũng được sử dụng ngày một lần, là tương đối mới trong nhóm của thuốc.


Darifenacin (Enablex) có tác dụng phụ lú lẩn ít nhất và được khuyến cáo cho người già bị mất trí nhớ. Nó cũng được dùng một lần mỗi ngày.


Fesoterodine fumarate (Toviaz) là 1 lần trong ngày .

các chế phẩm Estrogen, uống hoặc đặt âm đạo, đôi khi được sử dụng ở phụ nữ sau mãn kinh với biểu hiện tiểu không kiểm soát.

Một số các liệu pháp mới hơn cho bàng quang hoạt động quá mức bao gồm Botox tiêm vào cơ bắp detrusor. Điều này đã được sử dụng  thử nghiệm với sự thành công tương đối với một số người  không đáp ứng bằng phương pháp điều trị truyền thống cho OAB. Botox không được sự chấp thuận cho sử dụng của FDA.

Khác với các thuốc kháng acetylcholin, đôi khi thuốc chống trầm cảm được sử dụng để điều trị bàng quang hoạt động quá mức. Cụ thể hơn, duloxetine (Cymbalta) đã có một số lợi ích trong điều trị các triệu chứng tiểu của bàng quang hoạt động quá mức, mặc dù nó đang không được chấp thuận bởi US Food and Drug Administration (FDA) cho mục đích này.

Thảo dược và biện pháp tự nhiên cho bàng quang hoạt động quá mức đã không được nghiên cứu khoa học và mặc dù chúng đã được truyền thống sử dụng trong một thời gian dài, hiệu quả không rõ là rất lớn . Một số liệu pháp thảo dược thường được sử dụng cho bàng quang hoạt động quá mức như buchu (Barosma betulina), Cleaver, tơ bắp, đuôi ngựa,  Palmetto, và Gosha-gan-Jinki. Mặc dù khả dụng của các liệu pháp tự nhiên, nhiều chuyên gia khuyên nên sử dụng chúng một cách thận trọng và khuyến khích xem xét các tùy chọn này với một bác sĩ Đông y.


Phẫu thuật


Cấy dụng cụ kích thích thần kinh đã được phê duyệt để điều trị bàng quang hoạt động quá mức, khi không đáp ứng với các trị liệu khác được đề cập ở trên. Các thiết bị này có thể điều chỉnh và cân bằng lại sự kích thích dây thần kinh chịu trách nhiệm về OAB và cơ detrusor hoạt động quá mức.

Kích thích thần kinh xương cùng (InterStim trị liệu kích thích thần kinh xương cùng, Medtronic, Minneapolis, Minnesota) là loại phổ biến nhất được sử dụng.  Thiết bị này có thể được phẫu thuật cấy ghép nếu bệnh nhân OAB đáp ứng với một sự kích thích thử nghiệm,. Một loại chất kích thích thần kinh là Urgent PC (Uroplasty, Inc, Minnetonka, Minnesota),  kích thích dây thần kinh xương chày qua da (chuyễn qua da) . Cả hai thiết bị này được FDA chấp thuận cho OAB.

phẫu thuật truyền thống hiếm khi được sử dụng trong điều trị bàng quang hoạt động quá mức và được dành riêng cho các trường hợp không đáp ứng với tất cả các hình thức khác của liệu pháp. Phẫu thuật tái tạo bàng quang là thủ tục phổ biến nhất thực hiện.


Các biến chứng 


Sau đây là một số trong những biến chứng của bàng quang hoạt động quá mức:


Thường xuyên bị nhiễm trùng đường tiết niệu


Da bị nhiễm trùng và kích thích làm rát xung quanh vùng xương chậu


Dể té ngã và gãy xương ở người cao tuổi do cố gắng đi nhiều vào nhà vệ sinh


Trầm cảm và cô lập xã hội

Nhìn chung chất lượng cuộc sống nghèo hơn của bệnh nhân và cả người chăm sóc

Ngoài ra, OAB làm gánh nặng kinh tế gia tăng do sự cần thiết phải tăng người chăm sóc, điều dưỡng ở nhà, và chi phí điều trị các bệnh nhiễm trùng hoặc gãy xương.


Theo dõi 


Theo dõi bàng quang hoạt động quá mức phụ thuộc vào các triệu chứng để  đề xuất mục tiêu điều trị . Các bác sĩ điều trị là người tốt nhất để xác định thời gian và tần số theo dõi.

Phòng ngừa 


Không có biện pháp phòng chống cụ thể đối với hội chứng bàng quang hoạt động quá mức. Tuy nhiên, một số các triệu chứng như tần số hoặc không kiểm soát có thể được ngăn ngừa bằng cách bước đơn giản. Ví dụ, hạn chế lượng nước uống, đặc biệt là trước khi đi ngủ, có thể làm giảm tần số đi tiểu và nocturia ( số lần thức giấc trong đêm).

Ngoài ra, tránh các loại thực phẩm nhiều gia vị, sô cô la, đồ uống có ga, cà phê, và rượu có thể giúp giảm triệu chứng của bàng quang hoạt động quá mức. Một chế độ ăn giàu chất xơ có thể khuyến khích với OAB.