Nang thận

Bệnh lý nang thận bao gồm 2 nhóm chính. Loại nang thận thường gặp nhất là “nang thận đơn giản” là loại không có nguy cơ tiến triển thành ung thư. Loại nang thận còn lại được gọi là “nang thận phức tạp”. Thuật ngữ “nang thận phức tạp” dùng để chỉ một nhóm các loại nang có những đặc tính khác nhau khiến các bác sĩ nghi ngờ đến ung thư thận.

“Nang thận đơn giản” là một chẩn đoán có định nghĩa rất rõ ràng phụ thuộc vào phương tiện chẩn đoán hình ảnh nào phát hiện ra nó (siêu âm, CT scan v.v...). Nang thận đơn giản là một khoang hình cầu nằm đâu đó trong thận bên trong chứa đầy dịch. Thành nang rất mỏng và không gồ ghề. Bên trong nang chỉ có dịch và khi được lấy ra thì ta sẽ thấy chất dịch này có màu vàng hoặc trong. Nang thận đơn giản không có nguy cơ trở thành ung thư và do đó không cần phải lo lắng gì về nó cả. Thật vậy, ở độ tuổi 50, bạn sẽ có khoảng 50% khả năng xuất hiện các nang thận đơn giản. Khi tuổi ngày càng lớn hơn, khả năng xuất hiện các nang thận đơn giản sẽ ngày càng cao hơn và kích thước của chúng cũng ngày càng lớn hơn. Nếu bạn trên 50 tuổi và không hề có 1 cái nang thận nào cả thì thật ra bạn đang nằm trong nhóm thiểu số. Có một loại nang thận đơn giản khác được gọi là nang tăng đậm độ. Nang tăng đậm độ là một loại nang thận đơn giản có máu bên trong. Nang thận tăng đậm độ không phải là một dạng nghi ngờ ung thư thận và nó chỉ là một loại nang thận đơn giản mà thôi.
Phần lớn các nang thận đơn giản được xác định trên các phương tiện chẩn đoán hình ảnh được thực hiện vì một lý do khác. Các nang thận đơn giản không có các biểu hiện gợi ý trên lâm sàng. Thông thường các nang thận đơn giản không gây ra bất kỳ triệu chứng nào và không gây tổn hại cho cơ thể. Trong một số ít trường hợp, các nang thận có thể gây ra những triệu chứng như đau hông lưng, nhưng những trường hợp này rất hiếm. Nếu một nang thận được cho là có thể gây đau hoặc gây ra những triệu chứng khác, nó thường có thể được điều trị bởi một bác sĩ chẩn đoán hình ảnh bằng cách chọc hút và làm xơ hóa nang dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc CT. Thủ thuật chọc hút được định nghĩa là cách đâm kim xuyên qua da để hút dịch từ trong nang ra ngoài rồi sau đó thực hiện xơ hóa. Thủ thuật xơ hóa là cách bác sĩ tiêm một chất hóa xơ vào bên trong nang. Thủ thuật chọc hút và xơ hóa các nang thận đơn giản có triệu chứng thường rất hiệu quả mặc dù trong một số trường hợp nang thận có thể xuất hiện trở lại. Ngoài cách theo dõi (nếu nang thận không gây khó chịu quá mức), thủ thuật chọc hút và xơ hóa là cách điều trị ít xâm lấn nhất đối với các nang thận đơn giản có gây triệu chứng.
Trong một số trường hợp hiếm gặp, nang thận đơn giản có triệu chứng có thể cần phải phẫu thuật nội soi ổ bụng bóc vỏ nang. Khi thực hiện thủ thuật này, bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ ở thành bụng của bạn rồi nhẹ nhàng bơm hơi vào bụng. Nang thận sẽ được định vị và thành nang sẽ được bóc tách ra ngoài để tránh tình trạng nang tái lập trở lại. Thông thường, thủ thuật này được áp dụng để điều trị nang thận đơn giản trong trường hợp cách điều trị bằng chọc hút và xơ hóa thất bại. Thủ thuật này rất hiệu quả và bệnh nhân thường cần phải ở lại trong bệnh viên khoảng 1 đêm.
“Nang thận phức tạp” khác với nang thận đơn giản ở chỗ nang có thể có bờ gồ ghề. Để được xếp vào nhóm nang thận phức tạp, nang phải có một vài chỗ không đồng nhất bên trong. Các chỗ không đồng nhất này có thể xuất hiện ở nhiều biến thể khác nhau. Vách ngăn là các thành bên trong nang. Các vách ngăn này có thể rất mỏng và đều hoặc tương đối dày và thô. Càng có nhiều vách ngăn hoặc vách ngăn càng dày thì càng cho gợi ý nang này có liên quan đến ung thư thận. Nang cũng có thể bị canxi hóa. Đây là hiện tượng canxi được nhìn thấy bên trong nang. Có thể có rất ít canxi hoặc vết canxi hóa tương đối dày. Nang thận phức tạp còn có thể có nhu mô bên trong và được tăng tưới máu. Hiện tượng tăng tưới máu có nghĩa là nang thận được cung cấp thêm nhiều máu hơn, hiện tượng này có thể phát hiện ra bằng cách tiêm chất tương phản vào tĩnh mạch rồi sau đó quan sát bằng các phương tiện chẩn đoán hình ảnh. HIện tượng tăng tương phản bên trong các nang thận phức tạp gợi ý nhiều đến ung thư thận và đòi hỏi cần phải có sự can thiệp điều trị của các bác sĩ niệu khoa.
Nhiều nang thận phức tạp có thể chỉ có ít nguy cơ là hoặc trở thành ung thư thận.
Tuy nhiên, có một số nguy cơ khiến nang thận phức tạp có thể trở thành ung thư thận và do đó nó cần phải được đánh giá bởi một bác sĩ niệu khoa nhiều kinh nghiệm cùng với sự hội chẩn của các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh. Thông thường, các nang thận phức tạp có thể được giải quyết bằng cách theo dõi chủ động để xem nó có thay đổi theo thời gian hay không.
Nguy cơ mà một nang thận phức tạp là, hoặc trở thành, ung thư tùy thuộc vào hình dạng của nó. Có một hệ thống phân độ nang thận dựa trên hình dạng của nó trên CT giúp các bác sĩ tiên đoán được khả năng các nang thận phức tạp trở thành ung thư. Hệ thông phân độ này được gọi là phân độ Bosniak. Phân độ Bosniak cung cấp những tiêu chuẩn để phân độ các nang dựa trên nguy cơ trở thành ung thư thận.

Phân độ Bosniak dành cho các nang thận phức tạp

Nhóm I	Các nang thận đơn giản lành tính với thành mỏng như cọng tóc và không có các vách ngăn, không có các điểm canxi hóa, hoặc không có các thành phần đặc bên trong. Nó có đậm độ của nước và không tăng âm khi tiêm chất cản quang.
Nhóm II	Nang thận lành tính có thể có một vài vách ngăn mỏng như cọng tóc bên trong. Có các vết canxi hóa đồng nhất ở thành nang hoặc ở các vách ngăn.
Nhóm IIF	Các nang này có thể có nhiều vách ngăn mỏng. Có thể thấy những chỗ tăng quang nhỏ ở các vách ngăn hoặc thành nang và có thể có vài chỗ dày chút ít ở vách ngăn hoặc thành nang. Nang có thể có vài vết canxi hóa tạo thành nốt và dày nhưng không có tăng âm khi tiêm cản quang. Không có tăng quang ở thành phần mô mềm của nang.
Nhóm III	Là những tổn thương ở dạng trung gian giữa nang và khối đặc có thành dày không đều hoặc có vách ngăn có bắt thuốc cản quang.
Nhóm IV	Những tổn thương này rất giống với các tổn thương nang và có chứa thành phần mô mềm có bắt thuốc cản quang.

Phân độ Bosniak được liệt kê phía trên được thiết lập để giúp bác sĩ tiên đoán được khả năng liên quan đến ung thư thận của các nang thận phức tạp. Các nang thận phức tạp thuộc Bosniak nhóm I có khả năng trở thành ung thư thấp hơn 2%. Các nang thận phức tạp thuộc Bosniak nhóm II và II có khả năng trở thành ung thư lần lượt từ 18%% và 33%. Phần lớn các nang thận thuộc Bosniak nhóm IV (khoảng 92%) có liên quan đến ung thư thận.

Bằng cách sử dụng hệ thống phân độ Bosniak, người bệnh có thể hợp tác với bác sĩ niệu khoa để thiết lập kế hoạch điều trị. Kế hoạch điều trị sẽ được kết hợp chặt chẽ tất cả các yếu tố bao gồm tuổi tác và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân cũng như nguy cơ ung thư thận kèm theo. Kế hoạch điều trị có nhiều mức độ khác nhau, thay đổi từ thấp nhất là theo dõi tích cực cho đến cao nhất là cắt bỏ thận tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Theo Kidney Cancer Institute - Y học NET dịch